Tanzimat önemi Anayasacılık Hareketleri Gülhane Hattı Humayunu ve Islahat Fermanı
Tanzimat Anayasal Hareketleri, Gülhane, Humayun Hattı ve Reform Kararnamesinin Önemi
Gülhane Humayun Hattı
II. Mahmud'un ölümünden sonra Abdülmecit tahtını (1839-1861) geçti. 19. yüzyılda anayasal hareketlerin en önemli adımı 3 Kasım 1839'da Mustafa Reşit Paşa'nın Gülhane Humay hattı ile etkisi altında Sultan Abdülmetsit tarafından atılmıştı. Osmanlı İmparatorluğu'nun iç işlerini ve Batı ile ilişkilerini dikkate alarak 18. yüzyıl. Gülhane Humayunu dizisi törende Mustafa Reşit Paşa tarafından kürsüden okundu. Törene padişah, ulema, bakanlar, askeri ve sivil devlet, Yahudi haham, Yunan ve Ermeni patriği, esnaf ve büyükelçiler katıldı. Böylece Osmanlı devleti ile anayasal hareketlerde önemli bir yer tutan Tanzimat dönemi başladı.
Gülhane Humayunu hattını kullanarak, devletin tüm Müslümanlara ve Hıristiyanlara tecavüz, onur, can ve mal güvenliğini sağlamak, vergi, askeri ve yargı alanlarını yeniden düzenlemek için eşit haklar sağlaması öngörülmektedir.
Gülhane Humayu hattının önemi, Sultan'ın yetkilerini tek taraflı olarak sınırlaması ve hukukun üstünlüğü ilkesine uygun hareket edeceğine söz vermesi ve ayrıca kendisini içten ve dıştan bağlamasıdır. Gülhane Humayun çizgisiyle başlayan Tanzimat döneminin bir diğer özelliği de Batı hukuk normlarının ve kurumlarının İslami hukuk normlarıyla birlikte uygulamada uygulanmasıdır. Bu ikili yasal uygulama Cumhuriyet dönemine kadar devam etti.
II. Mahmut döneminde kurulan Meclis Mahkemesi, Gülhane Humayun hattının öngördüğü yeniden yapılanma ile ilgili yasalar hazırlamakla görevlendirildi. Bir süre sonra Ceza Kanunu kabul edildi, karma mahkemeler kuruldu, kamu görevlileri için cezai önlemler belirlendi, siyah esaret yasaklandı, bir mezhepten diğerine geçişi yasaklayan yasa yürürlükten kaldırıldı, vergi tahsilat yöntemi değiştirildi ve askeriye kuralları hizmet kabul edildi. Tüm bu çabalara rağmen Gülhane Humayun hattı ile vaat edilen şey hemen gerçekleştirilemedi. Gülhane Humam Hattı'ndan sonra neredeyse aynı vaatler, tekrarlanan 1845 Humayu Hattı, 1856 Reform Çiftliği ve 1861 Humay Hattı hem Sultan Abdülmetsit hem de Sultan Abdülaziz döneminde serbest bırakıldı. Bunlar neredeyse aynı kalitede benzer kararnamelerdir.
Reform Kararı
Bu kararlar arasında, 1856 reform kararnamesi, özellikle idari ve eğitim hakları ve Hıristiyan vatandaşların verdiği eşitlik ilkesi açısından dikkate değer bir karardır. Reform fermanı Kırım Savaşı'nın son yıllarında hazırlandı ve Paris Anlaşmasının imzalanmasından önce Porto'da okunarak ilan edildi ve Paris Anlaşmasını hazırlayan ülkelere duyuruldu.
Yabancı devletlerin etkisi ve baskısı sonucunda, vergi, hak, eğitim, askerlik, kamu hizmetlerine erişim bakımından Müslüman vatandaşlar ile Hıristiyan vatandaşlar arasındaki kalıcı farklılıklar bu Ferman tarafından kaldırılmalı ve Müslüman ve Hıristiyan arasında eşitlik sağlanmalıdır. Humayun Gülhane hattında belirtilen vatandaşlar. Kısacası, Reform Kararnamesi Avrupa devletleri tarafından hazırlanan bir reform programıdır ve Osmanlı İmparatorluğu programı kabul etmek zorunda kaldı.
Tüm bu kararnamelerde verilen vaatler belirli bir yasal yaptırıma atfedilemez. Bu bağlamda, Sultan için tek yaptırım Tanrı korkusuydu. Gülhane Humayu hattının sonu bu açıdan ilginç:
Rabbimiz Taala, teklifimizi övüyor ve Allah bu kabilenin halefini savunanları yenmemelidir.
